وقتی عشق به سیدالشهدا (ع) محور وحدت می شود/ آیین سوگواری محرم در سیستان و بلوچستان

به گفته این مقام مسئول، در سال های گذشته  آیین‌های محرم از ظرفیت‌های دینی مذهبی در سیستان و بلوچستان است، علم گردانی، گلدسته و مشعل گردانی و شروع عزاداری‌ها از شب اول در این خطه مرسوم است.

وی ادامه داد: مردم مشعل هایی را روشن و در مسجد و میدان اصلی روستا نصب می کنند، گلدسته‌های مخصوص در معابر شهر به حرکت درمی آورد تا به همگان آغاز مراسم اطلاع داده شود، چاووشی، محتشم خوانی، مداحی و روایی، سینه‌زنی، زنجیرزنی، سینه نشسته کا، جوش پامنبری، جوش پاوکا از شیوه های عزاداری مردم این خطه است.

به گفته این مقام مسئول، مداحی و روضه خوانی مردان در مساجد و حسینیه ها، روضه‌خوانی بانوان و توزیع نذورات در خانه‌ها ویژه بانوان در این ایام انجام می‌شود.

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: تعزیه از مراسم خاص محرم است که در سیستان شوی نام دارد و در برخی از نواحی با سبک و سیاق محلی انجام می شود، همچنین طبخ غلور یا همان حلیم در سیستان مرسوم است و به شکل خاصی تهیه می شود.

وی ادامه داد: امتناع مردم سیستان از پخت غذا در سه روز قبل از واقعه عاشورا، پشت ‌بام رفتن ریش‌سفیدان و تلاوت قرآن و ذکر دعا برای اعلام رسیدن ماه محرم و برگزاری مراسم روضه و عزاداری در منازل از جمله آداب خاص مردم در ماه محرم و ۱۸ روز پس از آن است.

به گفته این مقام مسئول، در مناطق مختلف سیستان و بلوچستان به ویژه شهرهای زاهدان، زابل، زهک و هیرمند که بیشترین ساکنان آن را شیعیان تشکیل می‌دهند تکیه ها و حسینیه های متعددی در محله‌های مختلف پذیرای عزاداران حسینی هستند.
 

آمادگی برای استقبال از محرم و عزای سرور جوانان اهل بهشت

این کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: قبل از آغاز محرم بر اساس اعتقادات مردم برخی برنامه ها شروع می شود، بزرگان فامیل برنامه ریزی می‌کنند و آیین های محلی برای آقایان و بانوان جداست و خانم ها نقش مشارکتی ویژه‌ای را در برگزاری برنامه‌های این ایام در دو منطقه سیستان و بلوچستان برعهده دارند.

ابراهیمی عنوان کرد: تهیه لباس های عزاداری برای بانوان قبل از ماه محرم آماده می‌شود، در قدیم شالبافی، پارچه ‌بافی سیاه و آماده کردن خیمه آن توسط خانم‌ها انجام شد، سیاه پوشی معابر، خانه ها، تکیه ها در محرم انجام می‌شد.

وی تصریح کرد: آماده کردن کتابچه های قدیمی مداحی که از گذشته های دور به عنوان میراث فرهنگی از اجرا در هر دو منطقه به یادگار مانده است و جزو ادبیات شفاهی و میراث معنوی قلمداد می‌شود و در مناطق مختلف متفاوت بوده نیز اقدام دیگری است که مردم استان در این ایام به آن می‌پردازند.
رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان بیان کرد: ابزارآلات ویژه عزاداری و تعزیه از قدیم تاکنون علم، زنجیر، طبل و دهل بود که قبل از محرم مهیا می شد.
ابراهیمی تصریح کرد: گلدسته گردانی و مشعل گردانی در شب اول ماه محرم در مساجد بزرگ  و روستا انجام شد و مردم با چاووشی به استقبال ماه محرم می‌رفتند، آنها مشعلی را روشن می‌کردند و در میدان وسط روستا آن را می آویختند که تا پایان عزاداری ها روشن بود.

وی عنوان کرد: با آغاز اولین روز از ماه محرم امامان جمعه و پیش نمازان با سخنرانی در مساجد و محفل های مذهبی مردم را از اهمیت این ماه آگاه می ساختند و با رعایت احادیث مختلف سعی داشتند، مظلومیت امام حسین علیه السلام و نقش وی در اسلام و عظمت این ماه را به نمازگزاران منتقل کنند.

وی بیان کرد: از جمله آداب و رسوم مردم زابل در ماه محرم پرهیز از برگزاری آیین ازدواج، جشن تولد و خرید لباس نو است، در دارالولایه سیستان هر محله دسته عزاداری مخصوص به خود را دارد که غالباً به نام همان محل نامگذاری می شود و در این ایام عزاداران به یاد امام حسین علیه السلام بر سر و روی خود گل می مالند.

به گفته این مقام مسئول، در جلوی هر یک از دسته ها، پرچم‌ها و علامت های سیاه و سبز و پارچه نوشته‌ها قرار می گیرد و در سطح اول بزرگان محل و مردان و پسران و کودکان سینه زن و پس از آن زنجیرزنان حرکت می‌کنند.
 

نقش بانوان در برگزاری آیین محرم

این کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: در ماه محرم زنان از انجام کارهایی مثل حصیربافی صنایع دستی دسا بر می‌دارند و بیشتر خود را با ذکر و تسبیح نماز و روزه مانوس می کند، همچنین مردم این خطه بر این باورند که در روز عاشورا و تاسوعا روزه بگیرند تا با تحمل تشنگی و ریاضت تحمل مصیبت ها برای آنها آسان شود.

ابراهیمی اضافه کرد: در سیستان مکان زیارتی برای بانوان به نام "بی بی دوست" وجود دارد که برخی بانوان سیستانی در روزعاشورا نذورات خود را در این مکان ادا می‌کنند.

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان گفت: محرم و امام حسین رمز ماندگاری آیین‌های مذهبی در استان است و ریشه در دل و جان مردم دارد که با گذر زمان کلیات آن ها تغییر نکرده و به قوت خود باقی است و اجرا می‌شود، اما در جزئیات آن به دلیل شکل زندگی مردم تغییراتی ایجاد شده است.

ابراهیمی گفت: تکنولوژی، ماشینی شدن زندگی و فضای مجازی سبب تغییر در شکل اجرا و جزئیات برخی از آیین های عزاداری در سیستان و بلوچستان شده است.

وی اظهار کرد: اما با این وجود سینه زنی و زنجیرزنی به قوت خود باقی است و در نخستین شب از ماه محرم در بسیاری از روستاهای منطقه سیستان مراسم گلدسته گردانی برگزار می‌شود و عزاداران امام حسین (ع) به صورت نمادین آغاز قیام اباعبدالله علیه السلام این گلدسته را در روستا می گرداند در حاشیه آن نیز به سینه‌زنی و رایزنی می‌پردازند.

سیدالشهدا (ع) محور وحدت

ابراهیمی بیان کرد: در بلوچستان نیز مردان اهل سنت با قرائت قرآن و روزه داری خود را در غم این حادثه سهیم دارند و بانوان بلوچ نیز در منازل روضه می خوانند که ارادت مردم سیستان و بلوچستان به اهل بیت را نشان می دهد که در هر شرایطی برای حفظ آرمان‌ها و توسعه تفکر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام تلاش کردند.

به گفته این مقام مسئول، امام حسین (ع) به عنوان محور وحدت در سیستان و بلوچستان محسوب می شود، به طوری که از شمال تا جنوب استان در عزای اشرف مخلوقات عالم سوگواری می شود.

انتهای پیام/