پهره - کودکان، قربانیان زندگی حاشیه نشینی

مردمانی که به عنوان حاشیه نشین شناخته شده اند، در حقیقت با اختیار کردن زندگی حاشیه ای و مشغول شدن به مشاغل حاشیه ای، سرنوشتی حاشیه ای برای خود رقم زده اند. سیمای نامطلوبِ زاغه نشینی در حواشی شهر، احساس و وجدان آدمی را می آزارد.

به گزارش پهره به نقل از راه ساجده، اگر مسکن را حداقل سرپناه با کم ترین تاسیسات و تجهیزات ممکن تصور کنیم، بسیاری از حاشیه نشینان فاقد آن هستند. حاشیه نشینان و زاغه نشینان در خانه هایی به صورت اتاقک های حلبی، کپ، چادر، کوره های متروک و یا به شکل ساختمان هایی که تنها از دیوار و سقفی با حصیر و برگ درخت است و یا اتاق خواب هایی با مصالح اولیه نامتعارف که ناپایدار و مقاوم هستند، مستقر می شوند.
در کنار مهاجران روستایی که به جهت نیاز معیشتی و شغلی و در دسترس بودن خدمات درمانی و آموزشی به شهرها مهاجرت می کنند، هستند افراد و خانواده هایی که به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم توانایی اداره زندگی در محدوده ی شهری و یا دافعه مبدا که می تواند دلایل خاص خود را مانند بی چیزی و نداشتن زمین داشته باشد، موجب گریز آنان از زادگاه خویش و سرازیر شدن آنان به سوی شهرها و سپس هزینه ی بالای زندگی شهری موجب پدیدآمدن حاشیه نشینی و در شرایط اقتصادی نامطلوب تر، زاغه نشینی می شود.
▪ تاثیر شرایط زیستی حاشیه نشینی، زاغه نشینی بر خانواده
مردمانی که به عنوان حاشیه نشین شناخته شده اند، در حقیقت با اختیار کردن زندگی حاشیه ای و مشغول شدن به مشاغل حاشیه ای، سرنوشتی حاشیه ای برای خود رقم زده اند. اگر چه در کنار شهرها و یا در بطن شهرها مستقر می شوند اما ویژگی های مختص خود را در حوزه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و آموزشی و خدماتی دارند و آسیب هایی متوجه آنان می باشد.
واحدهای مسکونی غیر شکیل و رو به ویرانی، فرسوده و بدون تجهیزات و بدون حداقل ترین امکانات، تسلط فرهنگ فقر و انعکاس آن در نگرش و رفتار مردم آن منطقه و تبعاتی که می تواند برای خانواده داشته باشد و هم چنین گوشه گیری از جریانات شهری و اجتماعی و درنهایت عدم قرار گرفتن در کاون توجه مراکز درمانی و بهداشتی و نهادهای دولتی از اساسی ترین آسیب هاییست که متوجه این قشر است.
سیمای نامطلوبِ زاغه نشینی در حواشی شهر، احساس و وجدان آدمی را می آزارد. گذرگاه های پرپیچ و خم و کم عرض و تراکم بسیار شدید و آلونک ها، پایین بودن سطح بهداشت، انباشته شدن زباله ها و عدم‌ جمع آوری آنان، جریان فاضلاب منازل در کوچه ها و عدم دفع بهداشتی آن، توالت های روباز و غیربهداشتی و آلودگی های صوتی و هوا همگی می توانند بستر و محیط مناسبی را برای شیوع انواع بیماری ها فراهم سازد.
فقدان شغل رسمی و درآمد کافی:
از آنجایی که این قشر شغل رسمی ای برای تامین معاش خود ندارند و به دلیل اینکه این افراد عموما فاقد مهارت و تخصص و سرمایه گذاری می باشند، به مشاغل کاذب و بعضاً مجرمانه مثل دست فروشی، کوپن فروشی، تکدی گری، زباله دزدی، خرید و فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی روی آورده که سلامت روانی خانواده و فرزندان را در معرض آسیب قرار می دهد.
همچنین به دلیل فقدان برنامه ای صحیح جهت پرکردن اوقات فراغت، نابرابری های اجتماعی و اقتصادی و در دسترس بودن مواد مخدر که در مناطق حاشیه نشین قابل رویت و ملموس است آسیب های جدی ای را بر خانواده وارد می کند.
حاشیه نشینان در هر شکل خاصی مانند زاغه، آلونک، کپر و گود و ... در زمین های پست و اغلب غیرقابل سکونت و ناهنجار داخل یا در کنار شهرها، کانال های فاضلاب، محل های تخلیه و تجمع زباله و مناطقی که گاه از نظر شیب طبقاتی و گاه از نظر جغرافیایی که کثیف ترین و متراکم ترین نقاط شهری هستند ، مستقر شده اند.
عمده ترین آسیب های ناشی از حاشیه نشینی متوجه کودکان خانواده می شود:
اولین و بیشترین قربانیان زندگی حاشیه نشینی کودکان هستند که از سوء تغذیه رنج می برند و از زندگی و دنیای کودکانه خود لذتی نمی برند. این کودکان بدلیل وارد شدن به بازار کار و عدم دسترسی به مدارس و عدم توانایی مالی از تحصیل محروم شده و یا درصد ناچیزی از آنان به مقطع ابتدایی و یا راهنمایی و دبیرستان راه می یابند.
اشتغال به کار عامل بازدارنده ای در ادامه ی تحصیل و آموزش های مدرسه ای است. از طرفی فقر فرهنگی حاکم بر مناطق حاشیه نشین باعث توقف رشد و گاها قرار گرفتن در مسیر ناصحیح و تحمیل فشارهای روحی برفرزندان می شود.
انتظارات و مطالبات حاشیه نشینان:
رسیدگی به وضعیت حاشیه نشینان در 4 محور عمده ی بی توجهی مسؤلان، مقوله ی مسکن، امنیت و بیکاری قابل بحث است. به طور خلاصه داشتن سرپناه و مسکن ارزان قیمت و مقاوم و با مساحت مناسب به نسبت جمعیت هر خانواده و با محیط مناسب می تواند بسیاری از مشکلات این قشر را حل کرد.
ارتقاء کیفیت سکونت از طریق اعطاء و تحصیلات به خانواده های حاشیه نشین، زیبا سازی ظاهر ساختمان ها و بناهای موجود در این مناطق، ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم جهت پرکردن و گذراندن اوقات فراغت ساکنان مناطق حاشیه نشین و فرهنگ سازی و آموزش آنان که مسئولین میتوانند برنامه ای را جهت نظارت های دوره ای تدوین نمایند.
فاطمه زنگانه، دبیرکانون مطالعات زنان بسیج دانشجویی
انتهای پیام/